- भारतीय शेअर बाजारामध्ये काही प्रमुख इंडेक्स (Indices) आहेत जे बाजाराच्या आरोग्याची व स्थितीची झलक देतात. यामध्ये निफ्टी (Nifty) आणि बँक निफ्टी (Bank Nifty) हे दोन महत्वाचे इंडेक्स आहेत. यासह, भारतीय शेअर बाजारामध्ये इतरही काही प्रमुख इंडेक्स आहेत. चला या सर्वांची माहिती घेऊ.
Stock Market Learning Series : निफ्टी 50 (Nifty 50) म्हणजे काय?
निफ्टी हा “नेशनल स्टॉक एक्सचेंज” (National Stock Exchange – NSE) वर आधारित एक प्रमुख इंडेक्स आहे. निफ्टी 50 हा 50 कंपन्यांचा समावेश असलेला एक बेंचमार्क (Benchmark) आहे, ज्यातून भारतातील विविध क्षेत्रांतील कंपन्यांची कामगिरी मोजली जाते. हा इंडेक्स NSE मध्ये लिस्टेड (Listed) असलेल्या 50 कंपन्यांची स्थिती व त्यांचे आर्थिक आरोग्य दर्शवतो.
निफ्टीच्या नावाचा अर्थ आहे, National Fifty. हा इंडेक्स भारतातील 13 प्रमुख क्षेत्रांतील (Sectors) कंपन्यांचे प्रतिनिधित्व करतो, ज्यामध्ये बँकिंग, ऑटोमोबाईल्स, आयटी, ऊर्जा, आणि फार्मा या क्षेत्रांचा समावेश आहे. निफ्टी 50 भारतीय बाजाराची एकूण स्थिती दर्शवतो त्यामुळे भारतीय बाजार मजबूत स्थितीत आहेत की पडलेले आहेत हे आपल्याला कळते. ह्या इंडेक्समध्ये कोणत्या सेक्टरचे किती वजन ( weightage ) आहे ह्याचा चार्ट खाली दिला आहे. ह्या चार्टवरून आपल्याला लक्षात येईल की फायनान्स सेक्टर एकूण वेटेज जास्त असल्याने बँकिंग स्टॉक्स मजबूत स्थितीत असतील तर निफ्टी 50 सुद्धा मजबूत स्थितीत असण्याची शक्यता जास्त असते.
Stock Market Learning Series Part – 3
बँक निफ्टी (Bank Nifty) म्हणजे काय? (What is Bank Nifty?)
बँक निफ्टी हा Nifty Bank म्हणून ओळखला जातो आणि तो 12 प्रमुख बँकिंग कंपन्यांचा समावेश असणारा इंडेक्स आहे. बँक निफ्टीमध्ये भारतातील सार्वजनिक तसेच खाजगी बँकांचा समावेश आहे. हा इंडेक्स बँकिंग क्षेत्रातील कामगिरी मोजतो. बँक निफ्टीमध्ये एसबीआय (State Bank of India – SBI), एचडीएफसी बँक (HDFC Bank), आयसीआयसीआय बँक (ICICI Bank), कोटक महिंद्रा बँक (Kotak Mahindra Bank), आणि अ‍ॅक्सिस बँक (Axis Bank) अशा बँका समाविष्ट आहेत.
बँक निफ्टीला बँकिंग क्षेत्राचा विशिष्ट संकेत मानले जाते. जेव्हा बँक निफ्टी वाढतो, तेव्हा सामान्यतः बँकिंग क्षेत्राची कामगिरी चांगली समजली जाते, आणि जेव्हा खाली जातो तेव्हा बँकिंग क्षेत्राच्या आव्हानांचा अंदाज लावला जातो.
Stock Market Learning Series
भारतीय शेअर बाजारातील इतर प्रमुख इंडेक्स
- सेन्सेक्स (Sensex):
सेन्सेक्स हा बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज (Bombay Stock Exchange – BSE) वर आधारित एक प्रमुख इंडेक्स आहे. सेन्सेक्समध्ये 30 कंपन्यांचा समावेश आहे आणि तो भारतातील सर्वात जुना इंडेक्स आहे. तो बाजारातील प्रमुख क्षेत्रांतील कंपन्यांच्या स्थितीचे प्रतिबिंब आहे. - निफ्टी 100 (Nifty 100):
निफ्टी 100 हा Nifty 50 चा विस्तार आहे. यात भारतातील 100 प्रमुख कंपन्यांचा समावेश आहे, ज्यातून बाजाराची आणखी सखोल स्थिती मोजली जाते. - निफ्टी मिडकॅप 50 (Nifty Midcap 50):
या इंडेक्समध्ये मध्यम आकाराच्या (Midcap) 50 कंपन्यांचा समावेश आहे. मोठ्या कंपन्यांच्या तुलनेत या कंपन्यांमध्ये वाढीची क्षमता अधिक असते. - निफ्टी स्मॉलकॅप 100 (Nifty Smallcap 100):
या इंडेक्समध्ये लहान आकाराच्या (Smallcap) 100 कंपन्यांचा समावेश आहे. ही कंपन्या लहान असतात, पण त्यांच्यात मोठ्या प्रमाणावर वाढीची क्षमता असते. - निफ्टी IT (Nifty IT):
निफ्टी IT हा आयटी (Information Technology) क्षेत्रातील कंपन्यांचा इंडेक्स आहे. या इंडेक्समध्ये TCS, Infosys, Wipro सारख्या आयटी क्षेत्रातील मोठ्या कंपन्यांचा समावेश आहे. - निफ्टी FMCG (Nifty FMCG):
FMCG म्हणजेच फास्ट मूव्हिंग कंझ्युमर गुड्स (Fast Moving Consumer Goods). या इंडेक्समध्ये Hindustan Unilever, ITC, Dabur सारख्या ग्राहक वस्तू उत्पादक कंपन्यांचा समावेश आहे. - निफ्टी फार्मा (Nifty Pharma):
निफ्टी फार्मा इंडेक्स हा औषध उद्योगातील प्रमुख कंपन्यांचा समावेश असलेला इंडेक्स आहे. यामध्ये Sun Pharma, Dr. Reddy’s Laboratories, Cipla सारख्या कंपन्या येतात. - निफ्टी ऑटो (Nifty Auto):
या इंडेक्समध्ये ऑटोमोबाईल क्षेत्रातील प्रमुख कंपन्यांचा समावेश आहे. यामध्ये Maruti Suzuki, Tata Motors, Hero MotoCorp अशा कंपन्या समाविष्ट आहेत.
